Vải đay là vải gì? Tất tần tật thông tin về loại vải này

Vải đay là lựa chọn lý tưởng trong bối cảnh con người ngày càng hướng đến các sản phẩm bền vững và thân thiện với môi trường.  Hãy cùng túi vải Sao Việt tìm hiểu chi tiết về vải đay trong bài viết này nhé!

Vải đay là gì?

Vải đay là loại vải được dệt từ sợi của cây đay (Corchorus), một loại cây thân thảo phát triển chủ yếu ở vùng nhiệt đới ẩm. Sợi đay là một trong những loại sợi tự nhiên có sản lượng lớn trên thế giới, chỉ đứng sau bông.

Vải sợi đay có bề mặt thô ráp, không mềm mại nhưng lại mang đến sự thoáng mát và dễ chịu khi sử dụng. Điểm nổi bật của loại vải này là khả năng chống tĩnh điện, đồng thời vừa dẫn nhiệt tốt vừa hút ẩm hiệu quả. Bên cạnh đó, vải đay còn được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất các loại túi vải đay.

Hiện nay, có thể phân loại vải đay thành 3 loại phổ biến sau:

• Đay trắng (White Jute): Loại này được dệt từ thân cây đay trắng (Corchorus olitorius), có màu trắng hoặc trắng ngà, kết cấu sợi mềm mại và thoáng mát hơn các loại khác.
• Đay Tossa: Được dệt từ thân cây đay Tossa (Corchorus capsularis), có màu nâu sẫm, sợi dài và chắc chắn hơn. Đay Tossa có độ bền cao, khả năng chống thấm nước tốt và ít bị co giãn. Đây là loại sợi đay được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.
• Mesta đay: Là loại vải lai giữa sợi đay trắng và sợi đay Tossa, có màu sắc trung hòa, thường là màu nâu cà phê sữa. Mesta đay có độ bền và khả năng chống thấm nước ở mức trung bình. Đây là loại vải mới được phát triển gần đây và chưa được sử dụng rộng rãi như hai loại trên.

Ưu – nhược điểm của vải đay

Với đặc tính tự nhiên, vải đay thường được ứng dụng trong sản xuất bao bì, túi xách, đồ trang trí và gần đây là các sản phẩm thời trang mang tính bền vững. Dưới đây, túi vải Sao Việt sẽ phân tích những ưu, nhược điểm của vải đay để bạn có sự cân nhắc phù hợp nhất cho công việc của mình nhé:

Ưu điểm

Vải đay rất thân thiện với môi trường khi có nguồn gốc tự nhiên và dễ phân hủy trong môi trường, không gây hại đến hệ sinh thái. Việc sản xuất vải đay cũng tiêu tốn ít nước và hóa chất hơn so với các loại vải tổng hợp hay thậm chí là cotton.

Sợi đay có kết cấu chắc chắn, chịu lực tốt, nên vải đay rất bền, khó rách. Đây là lý do tại sao nó thường được dùng để sản xuất bao tải, dây thừng hoặc các sản phẩm cần độ bền cao.

Vải đay có khả năng hút ẩm khá tốt, giúp thoáng khí và khô nhanh, rất phù hợp cho các sản phẩm sử dụng ngoài trời hoặc trong môi trường ẩm. Ngoài ra, với màu sắc nâu vàng đặc trưng và kết cấu thô, vải đay mang đến cảm giác mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên, rất phù hợp với phong cách vintage hoặc rustic.

Nhược điểm

So với các loại vải như cotton hay lụa, vải đay có bề mặt thô và cứng, không phù hợp để may quần áo mặc trực tiếp trên da nếu không qua xử lý mềm hóa. Dù thấm hút tốt, nhưng nếu không được phơi khô kịp thời, vải đay dễ bị mốc và mục nát, nhất là trong môi trường ẩm thấp.

Vải đay thường có tông màu nâu vàng tự nhiên và khó nhuộm các màu sắc tươi sáng, điều này giới hạn phần nào về tính đa dạng trong thiết kế sản phẩm.

Ứng dụng của vải đay

Ngày nay, vải đay không chỉ dừng lại ở vai trò truyền thống. Sự sáng tạo và tiến bộ trong công nghệ đã mở ra vô vàn ứng dụng mới đầy tiềm năng cho loại vật liệu này:

Thời trang và phụ kiện

Không còn là chất liệu thô cứng, vải đay ngày càng được các nhà thiết kế ưu ái, biến hóa thành những chiếc túi vải đay độc đáo, mang đậm phong cách mộc mạc, cá tính. Từ túi đeo chéo thời trang, túi vải đay dây rút, túi vải đay quà tặng đến những chiếc ví cầm tay tinh tế, túi vải đay không chỉ là phụ kiện mà còn là tuyên ngôn về lối sống xanh. Bên cạnh đó, vải đay còn được sử dụng để sản xuất mũ, giày dép và thậm chí là các chi tiết trang phục độc đáo.

Nội thất và trang trí

Vẻ đẹp tự nhiên và độ bền của vải đay đã chinh phục không gian sống. Thảm đay mang đến sự ấm áp và gần gũi, rèm cửa đay tạo điểm nhấn mộc mạc, trong khi khăn trải bàn và vỏ gối đay góp phần làm tăng thêm nét giản dị nhưng không kém phần tinh tế cho ngôi nhà. Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ vải đay cũng được ưa chuộng bởi vẻ đẹp độc đáo và thân thiện với môi trường.

Công nghiệp

Vải đay vẫn giữ vững vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp, đặc biệt là trong sản xuất bao bì. Những chiếc túi vải đay, bao tải đay với độ bền cao và khả năng chịu tải tốt là lựa chọn lý tưởng để đựng và vận chuyển nông sản, xi măng, phân bón và nhiều loại hàng hóa khác. Ngoài ra, vải đay còn được sử dụng để sản xuất dây thừng, bạt và vải địa kỹ thuật trong xây dựng và nông nghiệp.

Ngoài ra, vải đay còn được nghiên cứu và ứng dụng trong nhiều lĩnh vực mới như vật liệu composite sinh học, vật liệu cách âm, và thậm chí là trong ngành ô tô.

Quy trình sản xuất thành vải đay

Quy trình sản xuất vải đay trải qua nhiều công đoạn, từ thu hoạch cây đay đến khi tạo ra thành phẩm vải. Dưới đây là các bước chính:

Bước 1 – Thu hoạch cây đay

Cây đay thường được thu hoạch sau khoảng 100-120 ngày gieo trồng, khi cây đạt độ cao và độ trưởng thành nhất định. Việc thu hoạch thường được thực hiện thủ công bằng cách cắt ngang thân cây gần sát gốc, sau đó tiến hành tước vỏ đay và tách sợi. Công đoạn này thường được thực hiện thủ công bằng cách dùng tay hoặc các dụng cụ đơn giản để tuốt các sợi dài ra khỏi phần vỏ đã mềm.

Bước 2 – Giặt và làm khô sợi

Sợi đay vừa tách được giặt kỹ bằng nước sạch để loại bỏ hết bùn đất và tạp chất còn sót lại. Sau khi giặt, sợi đay được phơi trải đều trên các bãi cỏ hoặc giàn phơi dưới ánh nắng mặt trời cho đến khi khô hoàn toàn.

Bước 3 – Phân loại và đóng kiện sợi

Sợi đay khô được phân loại theo chất lượng (độ dài, độ mịn, màu sắc, độ bền) để đảm bảo đồng đều cho quá trình kéo sợi. Sợi sau khi phân loại được bó lại thành các kiện có trọng lượng tiêu chuẩn để dễ dàng vận chuyển và lưu trữ.

Bước 4 – Kéo sợi

Các kiện sợi đay được đưa vào máy kéo sợi. Máy sẽ thực hiện các công đoạn như:

• Mở kiện và làm tơi sợi: Các sợi đay được tách rời và làm tơi để chuẩn bị cho quá trình kéo.
• Chải sợi: Các sợi được chải thẳng và loại bỏ các tạp chất còn sót lại, tạo thành các dải xơ (sliver) mỏng.
• Kéo sợi: Các dải xơ được kéo dài và se lại để tạo thành sợi có độ mảnh và độ bền mong muốn.
• Quấn ống: Sợi sau khi kéo được quấn vào các ống sợi.

Bước 5 – Dệt vải

Các ống sợi dọc được mắc vào khung dệt. Sợi ngang từ các ống sợi khác được đưa qua các sợi dọc theo một quy trình nhất định để tạo thành tấm vải. Có nhiều kiểu dệt khác nhau (dệt trơn, dệt chéo, dệt satin…) tạo ra các loại vải đay có cấu trúc và bề mặt khác nhau.

Bước 6 – Hoàn thiện

Vải đay sau khi dệt thường còn thô và cứng. Các công đoạn hoàn thiện có thể bao gồm: giặt, làm mềm, nhuộm, in, hoặc xử lý chống nhăn, chống thấm nước tuỳ vào mục đích sử dụng.

Quy trình sản xuất vải đay có thể có sự khác biệt nhỏ tùy thuộc vào quy mô sản xuất, công nghệ sử dụng và loại vải đay thành phẩm mong muốn. Tuy nhiên, các bước cơ bản trên vẫn được áp dụng rộng rãi.

Như vậy, vải đay không chỉ là một vật liệu truyền thống mà còn là một nguồn tài nguyên quý giá với tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Sở hữu những ưu điểm vượt trội và khả năng ứng dụng đa dạng, đặc biệt là trong việc tạo ra những chiếc túi vải thân thiện với môi trường, vải đay đang dần khẳng định vị thế của mình như một biểu tượng xanh trong cuộc sống hiện đại, góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn.